Wat je moet weten over de mondkapjesplicht

01/12/2020

Coronamaatregelen kunnen van de ene dag op de andere veranderen. Kijk altijd voor het laatste coronanieuws en actuele maatregelen voor de detailhandel op de coronanieuwspagina van Werk in de winkel en op de site van de Rijksoverheid.

De mondkapjesplicht in het kort:  

• Per 1 december geldt een mondkapjesplicht in publieke ruimtes waaronder een winkel. Ook tijdens private shopping momenten dient een mondkapje door klant en medewerker of ondernemer te worden gedragen. 
• De mondkapjesplicht geldt voor iedereen van 13 jaar en ouder. Wie de regel niet naleeft, riskeert een boete van 95 euro. Voor jongeren jonger dan 16 jaar is de boete 38 euro. De boete is niet voor de retailer als de klant geen mondkapje draagt. 
• Bij het voeren van actief deurbeleid spreek je de klant aan en vraag je of deze een mondkapje wil dragen in jouw winkel; 
• Als de klant geen mondkapje draagt, kan de klant een boete opgelegd worden; 
• De eigenaar of de winkelmedewerker hoeven niet te handhaven en daarom krijg je geen boete als de klant geen mondkapje draagt. 

Geen faceshield voor klant, wel voor medewerker! 

Medewerkers mogen een volledig faceshield dragen omdat 8 uur lang met een mondkapje op staan fysiek echt wel zwaar kan zijn. Als we hierna spreken over een mondkapje dan bedoelen we voor medewerkers ook een volledig faceshield. De zogenoemde faceshields die je op je kin kunt zetten, mogen niet meer. Medewerkers dienen uiteraard ook een mondkapje te dragen in de ruimtes die voor publiek toegankelijk zijn. De medewerker dient ook een mondkapje te dragen achter een groot spatscherm bijvoorbeeld bij de kassa.  

Wat als een medewerker geen mondkapje draagt, wie krijgt dan een boete? 

De werkgever is ervoor verantwoordelijk dat medewerkers het juiste mondkapje dragen. Is dat niet het geval dan kan je werkgever daarvoor een boete krijgen. 

Wat is de juiste manier om een mondkapje te dragen? 

In de regelgeving is opgenomen dat een mondkapje de neus en mond volledig moet bedekken en ontworpen moet zijn om de verspreiding van virussen tegen te gaan. Een spatscherm (faceshield) bedekt de neus en mond niet volledig want het wordt op enige afstand van de neusgaten en mond geplaatst, en mag daarom niet worden gebruikt als alternatief voor een mondkapje voor klanten. Ook een sjaal of bandana mag niet worden gebruikt als mondkapje. 

Er zijn ook uitzonderingen voor het dragen van een mondkapje 

Een mondkapje is niet verplicht als mensen een vaste zitplaats hebben, denk hierbij als er een adviesgesprek aan een tafel wordt gevoerd. Wanneer vervolgens wordt opgestaan, moet het mondkapje weer worden gedragen. De verplichting tot het dragen van een mondkapje geldt niet voor mensen die vanwege een beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen of opzetten. De politie en boa’s kunnen mensen vragen zelf aannemelijk te maken dat deze uitzondering voor hen geldt. Medewerkers hoeven geen mondkapje te dragen in de kantine of in een magazijn. 

Hoe spreek je de klant nu goed aan op het dragen van een mondkapje?                                                   

Als een klant zonder mondkapje je winkel wil betreden dan is ons advies om de klant op de mondkapjesplicht te wijzen. Bijvoorbeeld: "Voor zowel uw veiligheid maar ook die van onze andere klanten en medewerkers verzoeken wij u om een mondkapje te dragen. Samen staan we namelijk sterk tegen het coronavirus. Als u geen mondkapje heeft, dan hebben wij uiteraard een mondkapje voor u." 

We gaan ervan uit dat in de meeste gevallen de klant dan zeker wel een mondkapje zal dragen. Belangrijk is om je regels ook al duidelijk te maken voordat klanten je winkel betreden. Tip: gebruik hiervoor posters, communiceer het via je nieuwsbrieven en via social media. En geef ook de tip dat ook via de webshop of andere communicatiekanalen bij jullie gekocht kan worden. 

Wat kan je doen als de klant weigert om een mondkapje te dragen? 

Als de klant geen mondkapje wil dragen dan kan het zijn dat deze een legitieme verklaring heeft vanwege beperkingen met betrekking tot de gezondheid. Het is nog onduidelijk of de klant dan een verklaring bij zich moet dragen. Wel zal de klant het aannemelijk moeten maken bij de handhaving. 
De werkgever heeft de keuze om de mondkapjesplicht ook in de winkel te handhaven of om de klant er alleen op aan spreken. Als je werkgever de mondkapjesplicht wilt handhaven dan kan je de klant de toegang tot jouw winkel ontnemen, want als beheerder van het gebouw mag jij namelijk je eigen huisregels opstellen. 

Wat zeg je als de klant weigert om een mondkapje op te zetten nadat je de klant hebt aangesproken? 

Zoals gezegd heb je 2 keuzes: 

• Toch toegang verschaffen: jammer dat u geen mondkapje wilt dragen! Desondanks bent u zeker welkom in onze winkel en hopen we zowel voor u als voor ons dat u mooie aankopen hier kunt doen. Als we iets voor u kunnen betekenen dan doen we dat graag. Etc. 
• Toegang tot de winkel weigeren: helaas kunnen we u zonder mondkapje geen toegang verlenen tot onze winkel. Veiligheid heeft namelijk onze topprioriteit en daar doen we alles aan, ook in uw belang. Wij hopen dat u toch een mondkapje wilt dragen. En als u blijft bij uw weigering dan ontvangen we u een andere keer weer graag in onze winkel als het weer veilig is om zonder mondkapje te winkelen. 

Wat kan ik doen als de klant agressief wordt en geen mondkapje wil dragen? 

Omdat de winkel geen verplichting heeft om te handhaven kan je voor de handhaving het beste contact opnemen met de gemeente. Vaak is handhaving namelijk ondergebracht bij BOA’s. Lees hier hoe jij en jouw medewerkers het beste in gesprek kunnen gaan met lastige klanten.

Voor wie geldt de uitzondering op de mondkapjesplicht? 

De mondkapjesplicht geldt vanaf 1 december ook voor mensen met een beperking of ziekte. Wel is er een uitzondering mogelijk voor mensen die vanwege hun ziekte of beperking niet in staat zijn een mondkapje te dragen. Dat kan zijn omdat ze fysiek niet in staat zijn het mondkapje te dragen of op te zetten, dat hun gezondheid daardoor wordt belemmerd of dat ze door het dragen van een mondkapje ernstig ontregeld raken. 

Ook mensen die spreken met of iemand assisteren die vanwege een auditieve beperking moeten kunnen spraakafzien (liplezen) of vanwege een verstandelijke of communicatieve beperking afhankelijk is van non-verbale visuele signalen zijn van de plicht uitgezonderd. 

Begeleiders van mensen met een beperking zijn ook uitgezonderd, wanneer de persoon met de beperking door de interactie/begeleiding door iemand met een mondkapje ernstig ontregeld raakt. 

Mag ik aan de consument vragen om aannemelijk te maken dat de consument onder de uitzondering valt van de mondkapjesplicht? 

Ja dat mag. Handhavingsbeambten van politie, boa’s maar ook medewerkers van een winkel of van een OV-bedrijf mogen aan klanten vragen om zelf aannemelijk te maken dat de klant onder de uitzondering van de mondkapjesplicht valt. Om dat aan te tonen, kan de klant medische gegevens tonen maar is dit niet verplicht. 

Op het moment dat de klant niet voldoende bewijst of niet bereid is om aan te tonen dat hij of zij onder de uitzondering valt, dan kan de uitzonderingspositie niet gecontroleerd worden en hoeft er geen toegang tot de winkel te worden verleend. 

Mogen klanten een faceshield dragen, als zij vanwege hun beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen? 

Een faceshield bedekt de neus en mond niet volledig omdat zij op afstand van de mond en neus wordt gedragen, en geldt daarom niet als wettelijk alternatief voor een mondkapje voor klanten. Als een klant alleen een faceshield draagt, voldoet deze daarom strikt genomen niet aan de mondkapjesplicht. 
Toch kan een faceshield vaak rekenen op begrip bij handhavers in het geval dat de consument aantoonbaar onder de uitzondering van de mondkapjesplicht valt en de consument het draagt om zo het gevoel te hebben dat hij zijn eigen gezondheid extra beschermt.